Tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (Gastroenteritis - gastro) ee tuany wën ye cïn ɣookiic ku bï lɔroor/yäc gɔl (peel riŋ, de pïu) ku aŋɔ̈ɔ̈k ëya në thaar dɛ̈t. Aŋɔ̈ɔ̈k alëu bï guɔ dac kɔ̈ɔ̈c, ku yäc alëu bï cieŋ në nïn kaa 10 yiic.

Tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (Gastro) alëu bï ya cak në käm juëc wääciic, na cɔk yïnya ke wuɔk gäk ë tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (Gastro) aye lac/dac gɔl ee wuɔk ë käm (viral). Mïth juëc acië kör/wïc bïkkë ya lööm në wal në wɛ̈të tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro); na yïn ya, athiekic bïkkë ya dek në pïu juëc ago thök ë pïu në guɔ̈p ciɛ̈ cɔk loi rɔt.

Tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (Gastro) aye thiäi piny në kueer piɔlic, ku ee rɔt dac/lac looi ku ye yic riɛl tënë mïthkor ku mïthŋuän. Mïth kën pɛ̈i kaadhetem dööt alëu bïkkë gup guɔ ya thök ë pïu ku akɔɔr/awïc bï keek ya tïŋ në Akïm de GP të nɔŋ kek tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro).

Kïït ye tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro) nyuɔɔth (Signs and symptoms of gastro)

Na nɔŋ mɛnhdu guɔ̈p tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro), ëkaa lëu:

• bïkkë röt ya yök ëke cïï gup piɔl ku cïkkë ye kor/wïc ë cäm ka dëk
• aŋɔ̈ɔ̈k ye tɔ̈ në kaam de thɛɛr kaa 24 aɣet cï thɛɛr kaa 48 yiic (ee rɔt kɔn dac looi tueeŋ në nyindhiɛ të ŋootë yäc/lɔroor ke kën kɔn gɔl)
• ee naŋ yäc/lɔroor, mɛn lëu bï tɔ̈ në nïn kaa 10 yiic
• ee naŋ käc/arɛɛm në yäcic
• ee naŋ atuɔ̈c/alɛ̈ɛ̈th

Muɔ̈k/Tïït ë nyin baai (Care at home)

Yïlac tueŋ ee ba mɛnhdu ya cɔk dëk ë kä kɔ̈c kɔ̈ɔ̈th në nyindhiɛ ci mɛn de pïu, corba mɛ̈lë, thuɛ̈ɛ̈t ë cɛk ke thïn ka në bïtha. Athiekic arëëtic ba pïu wën cï thök në wɛ̈t de aŋɔ̈ɔ̈k ku yäc ya coolic.

Gastrolyte, HYDRAlyte, Pedialyte ku Repalyte aaye kuat ë oral rehydration fluid wën lëu bïkkë ya lui në wɛ̈ɛ̈r pïu ku awai në guɔ̈pic. Keek atɔ̈ ëya thïn ke icy poles ke talaja, mɛn ye mïth nhiaar bïkkë keek ya lööm në nyindhiɛ.

Na ye mɛnhdu jai në pïu ka corba mëlë, ke them ba cɔ dek apple juice cï liääp kennë pïu. Duɔ̈nnë ye gäm pïu wën cï yiic thiäŋ apɛi në thukär (cï mɛn de. flat lemonade ka sports drinks), në kë lëu bïk keek thök ë pïu në guɔ̈pic juakic arëët. Yïn lëu ba mɛnhdu ya gäm cɛk kɛɛn dhie ye keek dek në nyindhiɛ; ku na yïn ya, ke mïth kɔ̈k acie piɔ̈ɔ̈th ye naŋ ruɛ̈th ë ca tënɔŋ keek gup tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro).

Na ye mɛnhdu ŋɔɔk në pïu juëc arëëtic, ke them ba keek gäm pïu lik në nyindhiɛ (në kaam ë dïgïga kaa 10-15 yiic). Mɛnhdu alëu bï jai ë miɛ̈th në ye thar tueeŋ cï keek naŋ tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro). Kënnë ee anuan cïï rɔt ye dac looi të ye keek dek ë pïu.

Duɔ̈në mɛnhdu gɛ̈m wɛl ye keek-lɔ-ɣɔɔc në dukɛ̈ɛ̈niic ye aŋɔ̈ɔ̈k ku yäc cɔk tekic, në kë lëu bennë wɛl käkë rac tënë mïth.

Mïth nɔŋ tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro) aaye kɔc kɔ̈k dac ɣoot në nyindhiɛ, ku na yïn ya, ke yï wak/lɔk cïnku apɛi të cïn thiääk/rɔ̈mpiny wennë mɛnhdu, arëëtic të kɔɔr bïn en thuɛ̈ɛ̈t ku të cïn pämpääth waar në yethar. Mɛɛcë mɛnhdu wei tënë mïth kɔ̈k të ben rɔt lëu agut cï bï yäc/lɔroor kɔn kɔ̈ɔ̈c.

Thaa bïn akïm ya tïŋ (When to see a doctor)

Mïthkor kën pɛ̈i kaadhetem dööt alëu bɛï keek dɔc ya tïŋ ëluɔ̈ɔ̈t në Akïm ë GP tënɔŋ keek tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro), në kë lëu ben keek cɔk thök gup në pïu.

Guɔ̈ɔ̈të mɛnh nɔŋ tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro) alëu bï akïm ë GP ya tïŋ tënɔŋ keek:

• aŋɔ̈ɔ̈k ku yäc/lɔroor, ku acie dek
• naŋ yäc dït apɛi (ye lɔ roor në dooric kaa bɛ̈t aɣet 10 në ciɛ̈th ë pïu, ka ciɛ̈thdït kaarou ka diäk në kööl tökic) ka të cennë yäc/lɔroor ë ŋuɛ̈n të cennë nïn kaa 10 thook thök
• aŋɔ̈ɔ̈k ëluɔ̈ɔ̈t ku ee rɔt looi ke cïï pïu ye muk në ye guɔ̈p
• nyoth kïït ke thök ë pïu në guɔ̈pic cï mɛn de. aye pämpääth lik lɔ luak kek aye lɔ cuat në päkäna yic ka ye lɔroor në ciɛ̈nh thiin koor nɔŋ kïn maketh colic ka kïn mathiäŋ, ku ye rɔt yök ciɛ̈t ke kɔɔr bï piɔ̈u kɔ̈ɔ̈c ke ye wïïcnhom, ye thok ril wei apɛi
  
• ee naŋ arɛm ë yäc rac apɛi
• ee naŋ riɛm tɔ̈ thïn ciɛ̈nhden yic
• ee naŋ aŋɔ̈ɔ̈k nɔŋ kïn maŋök
• aaye yïn cɔk diɛr në guɔ̈t de wɛ̈t dɛ̈t peei yic.

Na tɔ̈ mɛnhdu ke cï guɔ̈p thök në pïu ku acïï lëu bï pïu cool ëke muk keek thïn, ke akɔɔr/awïc bï keek lɔ tääc panakïm ago keek lɔ miɔɔc gup në pïu tɔ̈ në lïthïïk (tube) yiic në kuer ë wum aɣet yäcic (a nasogastric tube) ka bï tääu/ɣäth në räälic në kuer ë dhërip (intravenous or IV therapy).

Wël tueeŋ thiekiic wïc ba keek muk në yï nhom (Key points to remember)

• Mïth kën pɛ̈i kaadhetem dööt nɔŋ gup tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (gastro) aalëu bïkkë gup guɔ dac thök në pïu ku akɔɔr/awïc bï keek dɔc ya tïŋ në Akïm ë GP.
• Gämë mïth kä bïk keek dek në guɔ̈ɔ̈të thaar cï keek ŋɔɔk yiic ëbën. Ye ŋoot ke thuɛ̈ɛ̈të. Na thuɛ̈ɛ̈të në bïtha, ke kɔn gäm corba mëlë në thɛɛr tueeŋ kaa 12.
• Gämë mïth ciin thiin de pïïu në nyindhiɛ.
• Mɛnhdu ka meth ee kɔc ɣook, ëkënnë apieth ba yïcin ya waak/lɔɔk apɛi, arëëtic të kɔɔr bïn en thuɛ̈ɛ̈t ku të cïn pämpääth waar në yethar.
• Lɛɛrë/ɣäthë mɛnhdu tënë akïm të tɔ̈ keek ëke cï gup thök ë pïu, cïk naŋ arɛm ë yäc rac apɛi ka të cïn diɛɛr.

Na kɔɔr/gör thön/wël juëc kɔ̈k (For more information)

• Kuer Piath ë Pial: Tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (Gastroenteritis) Gastroenteritis
• Akut de Raising Children Network: Tuany ë yäc ku cïn buɔ̈ɔ̈tiic (Gastroenteritis) Gastroenteritis
• Athöör nɔŋic yith ke Wël ke Pial ë wëi tënnë Mïth: Thök ë pïu në guɔ̈pic Dehydration
• Athöör nɔŋic thön/wël yith ke Pial tënnë Mïth:Gël ë thiɛ̈i piny de käm:  Stopping the spread of germs
  

Acï looi në akïm de The Royal Children's Hospital General Medicine ku Emergency departments, ku Centre for Community Child Health. Ɣok ŋic wël ye keek tääu/juak thïn në kɔc ye lööm në luɔɔi akut de RCH ku kɔc muɔ̈k.

Acï bɛɛr caar/tïŋ në Bilthi 2023.

Wël/Thön kënë atït bï bɛɛr tïŋ/caar në kuɛɛr juëciic. Yïn limku ba dɔc ya guik/wïc në kuɔny ë jiɛ̈ɛ̈m/wëët tënnë akïïm lui cï keek gät rin piny.

Wël/Thön kënë atït bï bɛɛr tïŋ/caar në kuɛɛr juëciic. Yïn limku ba dɔc ya guik/wïc në kuɔny ë jiɛ̈ɛ̈m/wëët tënnë akïïm lui cï keek gät rin piny. www.rchfoundation.org.au.

Wël ke lëk

Thön/wël käkë aacï keek juiir/looi ëke bï naŋ kuɔny bïkkë ya gäm kɔc, ku acïï bï ya waaric, jam kennë akïmdu ka dupiöc ke pial ë wëi. Kɔc ëke gät wël/thön ke pial ë wëi aacï luui apɛi agokë wël käkë cɔk tɔ̈ ëke lɔcök, yekkë wël ke yemɛɛn ku piɔlkë yiic bï keek lac ya deetic. Panakïm ë Royal Children's Hospital Melbourne acïï rɔt bï ya gäm mukthuul në kä cïï lɔcök lëu bïkkë bɛ̈n bei thïn ëtënnë, wël/thön cï lööm ëke mär kɔc, ka luɔi ë yilac piath cï ŋiɛ̈c gɔ̈ɔ̈r në athöör kënnë yic. Wël/thön cï keek gɔ̈ɔ̈r në ye athöör kënnë yic aye keek bɛɛr cɔ̈kpiny në nyindhiɛ ku akɔɔr ba ya tïŋ në nyindhiɛ lɔn yen athöör cï piac bɛ̈ibei. Ke onus ee alɔŋ yïn, alui, ba nyuɔth lɔn yïn anɔŋ mitbei kë-tënë-gäät athör aköl ë raan thön pialwëi athör.