Akuɔ̈k aaye röt dac/lac looi tënë mïth ku mïth piɛc keek dhiëëth. Akuɔ̈k gäk/juëc aaye keek dac/lac cak në kuan ë käm ye awuɔk bɛ̈i. Në luɔ̈ɔ̈t, ke akuɔ̈k ee ciɛ̈n kërɛɛc ye looi ku ee guɔ lac jäl ërɔtde yetök.
Sometimes different viruses can cause rashes that look the same, while some viruses cause rashes that look quite unique.
Na nɔŋ mɛnhdu guɔ̈p akuɔ̈k thiin kor, wën nɔŋic kïn thith ɣeric, ka kïn mameer ka abuɔ̈ɔ̈t wën cïï rɔt ye waar ke ye mabiör (bnanch) të cïn keek tuanyic/nhiaacic, ke yï dɔc kuɔny guikcök tënnë akïm.
Kïït ye käŋ nyuɔɔth (Signs and symptoms)
Akuɔ̈k alëu bï rɔt ya wel në käjuëc wääciic: mɛn nɔŋ kïn malual, ɣän thöŋ nhïïm; bï but; biɔ̈t; liɔp; ka guɔ̈t ë käjuëc cï ke yiic määt ëtök. Alëu bï rɔt guɔ lac ya looi bï akuɔ̈k rɔt ya thiäi piny apɛi në ɣän juëc kɔ̈k yiic ka ɣän ke guɔ̈p yiic ëbën të ŋoot yen ke kën kɔn jäl ërɔtde. Akuɔ̈k alëu bï dhil cieŋ në nïn juëc yiic aɣet läät/wiik yiic.
Akuɔ̈k ëbën aye tɔ̈ ëke kor ku acïï dhuruup ye gäm mɛnhdu, agut cï na cɔk akuɔ̈k kɔ̈k ya tɔ̈ ëke lëu bïkkë ayiɛɛl dït apɛi ya looi.
Thaa bïn akïm ya tïŋ (When to see a doctor)
Në thɛɛr juëciic ke tuany wën ye akuɔ̈k cak abï mɛnhdu ya yiɛ̈k guɔ̈p atuɔ̈c ëya (tïŋ athördan nɔŋic yith jam në Atuɔ̈c/alɛ̈ɛ̈th tënë mïïth). Na cï atuɔ̈c/alɛ̈ɛ̈th tɔ̈ në nïn kaa 5 yiic, ke yïn kɔɔr/wïc kuɔny tënë akïm.
Na nɔŋ mɛnhdu guɔ̈p akuɔ̈k thiin kor, wën nɔŋic kïn thith-ɣeric, ka kïn mameer ka abuɔ̈ɔ̈t wën cïï rɔt ye waar ke ye mabiör (bnanch) të cïn kek tuanyic/nhiaacic, ke yï dɔc jiɛ̈ɛ̈m/wëët de akïïm tɔ̈ panakïm thiääk kennë yïn guikcök në ye thaar thiin kënnë yic. Na ca diɛɛr alɔŋë mɛnhdu, ke yï kɔɔr/wïc kuɔny akïïm.
Muɔ̈k/Tïït ë nyin baai (Care at home)
Në wuɔk akuɔ̈k yiic ëbën, ke ka thiekic apɛi ba dhil ŋic ë kɔ̈m cï akuɔ̈k cak. Akuɔ̈k ëbën aye guɔ ŋuɛ̈n ërɔtden keepɛ̈i. Wɛl ke käm (Antibiotics) acie luui në nyiɛɛi ë käm ke virus ku acïï keek ye gäm mïth nɔŋ gup akuɔ̈k wën cï cak në käm ke viral.
Na ye akuɔ̈k ë mɛnhdu yiɛl, ke yï jaamë wenë akïm ë wal ka akïm ë GP alɔŋë yïlany lëu bï yen kony në nyiɛɛi de ayiɛl.
Yïn lëu ba mɛnhdu cɔk ŋïc rëër apieth të yennë akuɔ̈k tɔ̈ në ye guɔ̈p thiääk kennë kɔ̈m ye mɛnhdu gam ayiɛl wën ëyen ŋɔ̈ɔ̈ŋ nyin apɛi.
Ye wuɔk ë käm ke viral thiäi piny wudë? (How are viral infections spread?)
Käm ke virus aaye keek thiäi piny në kuer yennë kɔc thiääk në röt ku në aliiric/yomic. Kuer pieth wën yennë thiɛ̈i piny de yen gɛ̈lwei ku bï käm ke Virus ŋiɛ̈c dɔm ee ba cinku ya waak/lɔɔk të cïn guɔ̈ɔ̈t ë pïu ye bɛ̈nbei në raan guɔ̈p gɔ̈ɔ̈tiic ku päl rɔ̈m ë käŋ cï mɛn de malagaa, kubɛ̈ɛ̈i ke dëk, bithkiir, mathuaka/amïthooth ku jɔl ya alɛ̈th.
Alɛ̈th ke kum ë wum/thok aaye keek luel wu ba keek ya piɔ̈th të tɔ̈nnë kïït wën ye akuɔ̈k nyuɔth thïn.
Wël tueeŋ thiekiic wïc ba keek muk në yï nhom (Key points to remember)
- Akuɔ̈k wën ye cak në käm ke virus aaye röt dac/lac looi tënë mïth ku mïth piɛ̈c keek dhiëëth.
- Akuɔ̈k wën ye cak në käm ke viral aye ciɛ̈n kërɛɛc yekkë looi ku aye guɔ dac jäl ërɔtden.
- Na nɔŋ mɛnhdu guɔ̈p atuɔ̈c/alɛ̈ɛ̈th ku akuɔ̈k wën cïï rɔt ye wel ke ye mabiör (blanch) të cennë yen tuany/nhiaacic ka tɔ̈ ke cïï guɔ̈p piɔl, ke yï dɔc kuɔɔny akïïm guik në ye thaa thiin kënnë yic.
Wël/thuaal ye keek lac/dac thiɛ̈c akïïmkuɔ (Common questions our doctors are asked)
Kɔɔr ba mɛnhdië ya lɛɛr/ɣäth tënë akïm në guɔ̈ɔ̈të thaa wën cen guɔ̈p naŋ akuɔ̈k?
Ɣei, na tɔ̈ mɛnhdu ke nɔŋ guɔ̈p akuɔ̈k thiin koor - cï mɛn de juän ë wum - ku atɔ̈ ke mit piɔ̈u ku ye ŋiɛ̈c cam ku bï dek apieth, ke tɛ̈n tɔ̈nnë akuɔ̈k thiin koor në ye guɔ̈p acïï lëu bennë diɛr në yen.
Mɛnhdië anɔŋ guɔ̈p akuɔ̈k ku ɣɛn liac. Lëu bï ɣɛn cɔk diɛɛr?
Wuɔk ë käm kɔ̈k ke viral aalëu bïk kärac ya cak në liɛ̈cic. Na liacë, ku mɛnhdu anɔŋ guɔ̈p akuɔ̈k ku yïn cï diɛɛr, ke yïn lëu ba guik/tïŋ në kuɔɔny tënnë akïm tɔ̈ në baai alɔŋduɔ̈n ka akïm ë diäär liac (obstetrician) ago yïn lɔ jääm/wɛ̈ɛ̈t.
Acï looi në Akutnhom de panakïm ë Royal Children's Hospital General Medicine department. Ɣok ŋic wël ye keek tääu/juak thïn në kɔc ye lööm në luɔɔi akut de RCH ku kɔc muɔ̈k.
Acï bɛɛrpiny në pɛɛi nïn 13 Bildït 2023.
Wël/Thön kënë atït bï bɛɛr tïŋ/caar në kuɛɛr juëciic. Yïn limku ba dɔc ya guik/wïc në kuɔny ë jiɛ̈ɛ̈m/wëët tënnë akïïm lui cï keek gät rin piny.
Thön pial wëi tënnë mïth aye kuɔny në Royal Children’s Hospital Foundation. Ba kuɔny ë juɛ̈ɛ̈r looi, nem
www.rchfoundation.org.au.
Wël ke lëk
Thön/wël käkë aacï keek juiir/looi ëke bï naŋ kuɔny bïkkë ya gäm kɔc, ku acïï bï ya waaric, jam kennë akïmdu ka dupiöc ke pial ë wëi. Kɔc ëke gät wël/thön ke pial ë wëi aacï luui apɛi agokë wël käkë cɔk tɔ̈ ëke lɔcök, yekkë wël ke yemɛɛn ku piɔlkë yiic bï keek lac ya deetic. Panakïm ë Royal Children's Hospital Melbourne acïï rɔt bï ya gäm mukthuul në kä cïï lɔcök lëu bïkkë bɛ̈n bei thïn ëtënnë, wël/thön cï lööm ëke mär kɔc, ka luɔi ë yilac piath cï ŋiɛ̈c gɔ̈ɔ̈r në athöör kënnë yic. Wël/thön cï keek gɔ̈ɔ̈r në ye athöör kënnë yic aye keek bɛɛr cɔ̈kpiny në nyindhiɛ ku akɔɔr ba ya tïŋ në nyindhiɛ lɔn yen athöör cï piac bɛ̈ibei. Ke onus ee alɔŋ yïn, alui, ba nyuɔth lɔn yïn anɔŋ mitbei kë-tënë-gäät athör aköl ë raan thön pialwëi athör.